"งานผีตาโขน เหมือนเทศาลคานิวัล ทุกคนสนุก สุขด้วยรอยยิ้ม เจอกล้องไม่ได้เป็นต้องโพสต์ท่า ดนตรีอีสานวนลูปเหมือนไม่มีวันจบ ทุกคนรวมตัวกันเต้น วนไป วนไป ผีทุกตัวครีเอทมาก แค่ชุดที่ใส่ก็เจ๋งแล้ว ทั้งสีสันและการออกแบบ ไม่นับหน้ากากที่วิจิตรงดงาม แถมปีนี้มีผีจากอาเซียนมาด้วย "
______________
'ด่านซ้าย' หนึ่งใน 14 อำเภอของจังหวัดเลย อยู่ห่างจากตัวเมืองราว 80 กิโลเมตร มีอาณาเขตติดกับประเทศลาวโดยแม่น้ำเหืองกั้น แม้จะอยู่ในภาคอีสาน ทว่าสภาพภูมิศาสตร์กลับดูต่างออกไป ด่านซ้ายมีลักษณะ เป็นที่ราบแคบๆ อยู่กลางหุบเขาและมีลำนํ้าสายสำคัญไหลผ่าน
โดยเฉพาะลำน้ำหมัน สายธารที่บรรจุฉากและชีวิตของคนด่านซ้ายไว้หลายชั่วอายุคน แหล่งน้ำแห่งนี้เคยใช้เป็นสนามแข่งเรือพายของคนสมัยก่อนในช่วงเทศกาลออกพรรษา พิธีกรรมไหลเรือไฟ ลอยกระทง และแม่นํ้าหมันเป็นลำนํ้าที่ไหลผ่านพระธาตุศรีสองรัก สิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองด่านซ้ายและจังหวัดเลยอีกด้วย นอกจากนี้ อำเภอด่านซ้ายยังเป็นจุดกำเนิดของแม่น้ำป่าสัก ที่เกิดจากเทือกเขาน้อยใหญ่ ก่อนไหลลงเขตอำเภอหล่มสัก จังหวัดเพชรบูรณ์ไปจรดพระนครศรีอยุธยาอีกด้วย
สำหรับจังหวัดเลย ภูกระดึง ภูเรือ เชียงคาน เหล่านี้ต่างเป็นชื่ออำเภอพ่วงไปกับชื่อหมุดหมายของสถานที่ท่องเที่ยวนั้นๆ แต่เมื่อนึกถึงอำเภอด่านซ้าย นอกจากพระธาตุศรีสองรักแล้ว เชื่อว่านักเดินทางจำนวนไม่น้อย จะนึกถึงเทศกาล "ผีตาโขน" เทศกาลที่ทำให้อำเภอกลางหุบเขาแห่งนี้มีชื่อเสียงโด่งดังไปทั่วโลก
"งานบุญหลวง ซึ่งนำเอาบุญพระเวสสันดรและบุญบั้งไฟมาจัดรวมกัน นิยมจัดในเดือนแปดข้างขึ้น (มิถุนายน-กรกฎาคม ของทุกปี) ในงานจะมีการละเล่นชนิดหนึ่ง โดยมีการใส่หน้ากากที่หน้าตาน่าเกลียดน่ากลัว และสวมชุดที่รุ่มร่ามประกอบการละเล่นอย่างสนุกสนาน เรียกว่า ผีตาโขน ซึ่งเป็นงานที่จัดอย่างใหญ่โต"
นิยามของประเพณีที่ว่านั้น "งานผีตาโขน" ไม่มีข้อมูลชัดแจ้งว่ามีมาตั้งแต่เมื่อใด แต่มีข้อสันนิษฐานว่า น่าจะมีตั้งแต่มี บุญหลวง คือบุญพระเวชสันดรและบุญบั้งไฟรวมกัน ซึ่งเป็นเวลานานหลายร้อยปีมาแล้ว เดิมมีชื่อเรียกว่า "ผีตามคน" เป็นการละเล่นได้รับอิทธิพลมาจาก มหาเวชสันดรชาดกในทางพระพุทธศาสนา ที่กล่าวถึง พระเวชสันดร และ พระนางมัทรี จะออกเดินทางจากป่าสู่เมืองหลวง เหล่าบรรดาสัตว์นานาชนิดป่ารวมไปถึงภูตผีปิศาจหลายตนที่อาศัยอยู่ในป่าแห่งนั้น จึงได้ออกมาส่งเสด็จโดยแห่แหนแฝงตัวตน มากับชาวบ้าน ด้วยความอาลัยรัก
การละเล่นผีตาโขน ผู้เล่นจะทำรูปหน้ากาก ที่มีลักษณะหน้าเกลียดน่ากลัว มาสวมใส่ปกปิดใบหน้า รวมไปถึงเครื่องแต่งกายที่ต้องปกปิดมิดชิดเช่นกัน แล้วเข้าขบวนแห่แสดงท่าทางต่างๆ ในงานบุญตามประเพณีประจำปีของท้องถิ่นพื้นบ้าน ประเภทผีตาโขน จะมีอยู่ด้วยกัน 2 ประเภท ผีตาโขนใหญ่ จะมีลักษณะเป็นหุ่นที่จำลองขึ้นมาจากโครงไม้ไผ่สาน ห่อคลุมด้วยผ้าหรือกระดาษ มีขนาดใหญ่โตกว่าคนธรรมดาประมาณสองเท่า
ผีตาโขนใหญ่จะถูกตกแต่งไปด้วยวัสดุที่หาได้จากท้องถิ่นที่แสดงถึงรูปร่างเพศชายและหญิง มีการประดับอวัยวะเพศที่บ่งบอกถึงความเป็นชายและหญิงอย่างชัดเจน ซึ่งเป็นความเชื่อที่มีมาตั้งแต่สมัยโบราณว่าอวัยวะเพศของมนุษย์จะแสดงถึงความอุดมสมสมบูรณ์ ส่วนผีตาโขนเล็ก คือการละเล่นของชาวบ้านไม่ว่าเด็กหรือผู้ใหญ่ ชายหรือหญิง ก็มีสิทธิ์เข้าร่วมสนุกได้ การแต่งกายก็แต่งเช่นเดียวกับผีตาโขนใหญ่แต่โดยมากจะมีผู้ชาย ไม่ค่อยมีผู้หญิงเข้าร่วมเพราะเป็นละเล่นที่ผาดโผนและซุกซน
_____________
สำหรับปีนี้ก็เช่นเดียวกับทุกปี 6 กรกฎาคม 2562 บริเวณหน้าที่ว่าการอำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย ปลัดกระทรวงวัฒนธรรม เป็นประธานเปิดงานประเพณีบุญหลวงและการละเล่นผีตาโขน มหกรรมหน้ากากนานาชาติ ประจำปี 2562 โดยมี ชัยวัฒน์ ชื่นโกสุม ผู้ว่าราชการจังหวัดเลย ตลอดจนผู้บริหารส่วนราชการ หน่วยงานต่างๆ มาร่วมงานกันอย่างคับคั่ง
บรรยากาศยังคงเป็นไปอย่างเริงใจ คึกครื้น มีประชาชนชาวไทยและนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติ ทยอยเดินเข้าสู่บริเวณสถานที่จัดงานเพื่อรอชมขบวนผีตาโขน ตั้งแต่ช่วงเช้า ปีนี้มีคาราวานผีตาโขนร่วม 1,000 ตัว ต่างประดิษฐ์หน้ากากผีมาสวมใส่หลากหลายสไตล์ รวมทั้งแต่งกายเป็นผี พกอุปกรณ์มีดไม้ หอก อาวุธ ศิวลึงค์ มาสร้างสีสันเดินอวดกัน
นอกจากนี้ ยังมีหน้ากากนานาชาติจากประเทศอาเซียน ได้แก่ ลาว ฟิลิปปินส์ อินโดนีเซีย รวมถึงจีนมาร่วมสมทบ และต่อด้วยรถขบวนแห่ผีตาโขนที่มีชาวด่านซ้าย ใส่หน้ากากเดินออกมาเต้นรำ โยกย้ายส่ายสะโพก โชว์ไปตามจังหวะเพลงกันสนุกสนานรื่นเริง
เป็นที่คาดการณ์กันว่าเทศกาลผีตาโขนปีนี้จะส่งเสริมเชื่อมโยงแหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม และการจำหน่ายสินค้าชุมชนในจังหวัดเลยจากการท่องเที่ยว เข้าพักโรงแรม ร้านอาหาร และจากการจำหน่ายสินค้าของที่ระลึก เพื่อสร้างรายได้กระตุ้นเศรษฐกิจท้องถิ่นสำหรับในปีนี้ เป็นเงินสะพัด กว่า 100 ล้านบาท
โดยงานที่อำเภอด่านซ้ายจัดระหว่างวันที่ 5-7 กรกฎาคม 2562
จากนั้นวันที่ 8-9 กรกฎาคม 2562 มีงานสืบสานประเพณีบุญหลวงและการละเล่นผีตาโขน ที่วัดศรีภูมิ บ้านนาหอ อำเภอด่านซ้าย
วันที่ 10-11 กรกฎาคม 2562 งานหน่อไม้บงหวาน สืบสานประเพณีบุญหลวงและการละเล่นผีตาโขน ที่วัดศรีสะอาด บ้านหนามแท่ง อำเภอด่านซ้าย
และวันที่ 13-14 กรกฎาคม 2562 งานสืบสานประเพณีบุญหลวงและการละเล่นผีตาโขน ที่วัดโพธิ์ศรี บ้านนาเวียงใหญ่ อำเภอด่านซ้าย
**สำหรับผู้ที่สนใจเรื่องราวผีตาโขน ทั้งในเทศกาลขณะนี้หรือหลังจากนี้สามารถเข้าชมได้ที่ วัดโพนชัย ที่ตั้งพิพิธภัณฑ์ผีตาโขน อยู่ในตัวอำเภอด่านซ้าย ภายในนั้นบรรจุไปด้วยราวเกี่ยวกับผีตาโขนไว้ ไม่ว่าจะเป็นที่มาประวัติ การทำหน้ากากผีตาโขน วิวัฒนาการของหน้ากากเป็นอย่างไร เขาทำอะไรกันในงานผีตาโขน และจัดนิทรรศการเรื่องราวเกี่ยวกับประวัติความเป็นมาของขนบธรรมเนียมประเพณีต่างๆ ที่สืบต่อกันมานับเนื่องปัจจุบัน
** ผู้สนใจสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ว่าการอำเภอด่านซ้าย โทร. 042-891266 เทศบาลตำบลด่านซ้าย โทร. 042-891231 และการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) สำนักงานเลย โทร. 042-812812 / 042-811405 เฟซบุ๊ก: www.facebook.com/tatloeioffice
#Theisaander #ฮอดเลยแล้วก๋อ #ไปไสเกาะ #ไปเลย #เลยไปไส #จังหวัดเลย #มีแท๊กซี่แล้ว #เบย #ด่านซ้าย #อากาศหนาวมาก #ผีตาโขน #พระธาตุศรีสองรัก #แม่น้ำหมัน #ภูกระดึง #ภูเรือ #เชียงคาน #แล้วอย่าลืมด่านซ้าย #นาแห้วด้วย #ส่วนที่วังสะพุง #มีเหมืองทอง #บ่กล้ากินน้ำบ้านเจ้าของ #คนเลย #ภาษาเลย #เลย #ไม่ได้ดังแค่งานดอกฝ้าย #สาวเลยยังรอ #ลมพัดตึ้ง #เว้าภาษาเมืองเลย #อยากไปขายยาสีฟัน #ที่จังหวัดเลย — at งานผีตาโขน อ.ด่านซ้าย.