top of page
Writer's pictureThe Isaander

เวียงจันทน์ – เวียงใจ : สบสายตาแลความเป็นไปในอีกฟากโขง



ไม่ไกลจากจังหวัดหนองคาย..

.


1. ในช่วงเข้าร่วมขบวนการต่อสู้กู้เอกราชคืนจากฝรั่งเศสก่อนปี 1953 อุตมะ จุลมณี อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ แต่งเพลงชื่อ “ดวงจำปา” โดยใช้ดอกจำปาหรือดอกลั่นทม ที่ชาวลาวนิยมปลูกแต่ดั้งแต่เดิม บอกถึงความรักแผ่นดินถิ่นเกิดของพวกเขา ใช้ทำนองขับทุ้มหลวงพระบางในการเอื้อน เพลงเพลงนี้แผ่ขยายไปอย่างรวดเร็ว และสร้างความเป็นปึกแผ่นให้กับชาติลาว ในที่สุดฝรั่งเศสก็ยอมคืนเอกราชให้กับประเทศลาวได้ปกครองตนเอง ต่อมาหลังจากการปฏิวัติที่เปลี่ยนโฉมหน้าชาติลาวไปตลอดกาล เสร็จสิ้นลงเมื่อปี 1975 ผู้นำจากพรรคประชาชนปฏิวัติลาวทั้งหลายพร้อมใจกันเลือก “ดอกจำปา” เป็นดอกไม้ประจำชาติ

.

เพลง “ดวงจำปา” เป็นเพลงที่ผู้เขียนชอบมากและนึกเสมอว่าจะได้ยินจากที่นี่หากได้มาเยือนสักครั้ง โดยเฉพาะในวัยวันที่รู้สึกร่วมกับประวัติศาสตร์การเมืองประเทศข้างเคียง

.

แต่ทุกวันนี้เพลงที่ถูกเปิดและได้ยินบ่อยครั้ง ในเวียงจันทน์กลับเป็นเพลงจากศิลปินไทย อ้ายไมค์ ภิรมย์พร ฮอตฮิตมากโดยเฉพาะร้านอาหารแถบริมฝั่งโขง โดยเฉพาะเพลง" สร้าง " และคาดว่าคงมีอีกหลายๆศิลปินจากไทยที่ครองความนิยมในลาว จากข้อสังเกตส่วนตัวที่เคยไปแต่ด่านช่องเม็กตอนยังเด็ก

.


2. ฝรั่งใจในเวียงจันทน์ สิ่งตกค้างจากอาณานิคมฝรั่งเศส ที่เป็นมรดกหลงเหลือ เห็นได้ชัดจะเป็นวัฒนธรรมการกิน เช่น ขนมปังบาร์เก็ต หรือคนลาวเรียกว่า “ข้าวจี่ปาเต้” สามารถพบเห็นทั่วไปตามตลาดทั้งเช้าและค่ำ วัฒนธรรมการจิบกาแฟ หนึ่งในร้านที่มีชื่อเสียงที่สุดคือ Joma Bakery Cafe วัฒนธรรมการนอนกลางวันซึ่งเวลาช่วงเที่ยงถึงบ่ายสองโมงบางสถานที่จะปิดให้บริการ

.

นอกจากนี้ด้านวัตถุที่เห็น เช่น สถาปัตยกรรมสไตล์โคโลเนียล ที่จะเป็นอาคารลักษณะสี่เหลี่ยมแบบสมมาตร สามารถพบเห็นได้ทั่วไปริมถนนในเวียงจันทน์ ที่ขาดไม่ได้เลยคือแลนด์มาร์คอย่าง “ประตูชัย” สร้างเลียนแบบ L’Arc De Triomphe ของฝรั่งเศส

.


3. แม้ว่าพรรคประชาชนปฏิวัติลาวจะล้มการปกครองสถาบันกษัตริย์ในลาว นับตั้งแต่ปี 1975 เป็นต้นมา แต่อนุสาวรีย์เจ้าอนุวงศ์ ก็ถูกจัดทำและเชิดชูขึ้นมาในปี 2010 ปีที่เวียงจันทน์ครบรอบ 450 ปี และพรรคประชาชนปฏิวัติลาวครบ 35 ปี สิ่งที่พรรคผู้นำลาวคิดสะท้อนถึงสิ่งก่อสร้างนี้คือการ เล่าถึงเจ้ามหาชีวิตที่ได้กระทำทุกวิถีทางเพื่อประกาศอิสรภาพและความเป็นเอกราชของชาติลาว ซึ่งก็เช่นเดียวกันกับการต่อสู้และการนำของพรรคประชาชนปฏิวัติลาว โดยอนุสาวรีย์เจ้าอนุวงศ์ ตั้งอยู่ถนนฟ้างุ้ม (ริมแม่น้ำโขง) ฝั่งตรงข้ามคืออำเภอศรีเชียงใหม่ จังหวัดหนองคาย

.

จุดสนใจเกี่ยวกับท่าทางแสดงออกของเจ้าอนุวงศ์ในอนุสาวรีย์นี้ มีอยู่สมมุติฐานที่ ผศ.ดุลยภาค ปรีชารัชช อาจารย์ประจำภาควิชาเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เคยตั้งข้อสังเกตไว้ถึงคำว่า 'friendship' และ 'forgive' หรือการถักทอมิตรภาพและให้อภัยต่อการทำสงครามรุกรานของเพื่อนบ้านจากฝั่งตรงข้ามในอดีต ซึ่งยังเป็นปริศนาที่ต้องมีการอภิปรายตีความกันต่อไป

.


4. รถจักร ! รถจักร ! ฝากรถจักร เด้อออ !!! (โอ้ย ฮ้องจนเมื่อย)

.

มาเยือนที่นี่ หากนำรถมาเองหรือเช่าขับ ทั้ง'รถใหญ่' (รถยนตร์ทั่วไปอาจกินความถึงรถพ่วง 16ล้อ) และรถ 'จักร' (มอเตอร์ไซด์) เวลาไปสถานที่ท่องเที่ยว ไม่ว่าจะเป็น วัดสีสะเกด ประตูชัย พระธาตุหลวง หรือแม้กระทั่งห้างสรรพสินค้า คุณต้องเสียค่า “บ่อนจอดรถ” อยู่ที่ 3,000-5,000 กีบ ยิ่งกับช่วงเทศกาลงานบุญใหญ่ศีลหนัก ประจำปี จะได้เห็นการตะโกนร้องเรียกให้เข้าไปจอดกันอย่างฮาร์ดเซลล์ ถึงขนาดที่ว่าคนไม่มีรถยังอยากจะหารถเข้าไปจอดด้วย ยังไงยังงั้นเลย

.

อีกอย่างการขับรถที่นี่อย่างที่รู้กันว่าเขาชิดขวากัน ถนนวันเวย์ก็เยอะ หากไม่ชำนาญจริงๆ ต้องเตรียมศึกษาเส้นทางและจังหวะขับขี่ดีๆ และปั๊มน้ำมันในเวียงจันทน์ แม้จะเป็นเมืองหลวงของประเทศ แต่ก็ยังมีไม่มาก และอยู่ไกลกันเติบ หากมีโอกาสขับขี่ควรเติมน้ำมันไว้ให้เต็มถังตลอด กฎจราจรที่เมืองลาว มี 3 ข้อหลักๆ คือ ข้อ 1. ห้ามตำกัน ข้อ 2. ห้ามเขามาตำเรา และข้อ 3. ห้ามเราไปตำเขา

.


5. 15 ค่ำเดือน 11 ของคนที่ฝั่งลาว ไม่ได้พันผูกกับเรื่องความเชื่อพญานาคหรือปรากฎการณ์บั้งไฟพญานาคนัก แต่มันคืองานบุญออกพรรษา ที่เชื่อมผู้คนเข้ากับศาสนาและพื้นที่ริมฝั่งแม่น้ำโขงของพวกเขาได้เป็นอย่างดี ไม่ว่าจะเป็นการทำบุญที่วัด งานรื่นเริง การแข่งขันชกมวย กระทั่งการเปิดเวทีให้เยาวชนได้แสดงออกอย่างเต็มที่ ทั้งเวทีเต้น การแต่งคอสเพลย์ของเยาวชน

.

ทั้งหมดนี้คือค่ำคืนก่อนวันออกพรรษาในเวียงจันทน์ ที่เช้าวันต่อมาตามวัดวาในเวียงจันทน์ เราจะเห็นหนุ่มลาว แม่หญิงลาว แต่งกายด้วยชุดพื้นเมือง ไปทำบุญที่วัดกันอย่างมากมาย มีคนทุกวัยในศาสนสถาน ถึงขนาดใช้คำว่า ตะลุมบอน กันทำบุญ (ได้ยินเขาใช้คำนี้จริงๆ) สิ่งที่ผู้เขียนสังเกตเห็นได้คือ ความศรัทธาต่อศาสนาพุทธของพวกเขายังคงเปี่ยมล้น และกล้าพูดได้เลยว่า เป็นศาสนาประจำชาติของพวกเขาที่ฝังรากลึกเกินกว่าระบอบการปกครองใดจะมาเปลี่ยนความเชื่อนี้ไปจริงๆ

.


6. ต่อจากข้อที่แล้วเราพูดถึงศาสนาและระบอบการปกครอง “ลาว” มีชื่อประเทศเต็มๆ ว่า สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว แต่การปกครองรูปแบบสังคมนิยมคอมมิวนิสต์

.

ที่มาที่ไปคือปลายปี 1975 ตอนลาวปฏิวัติล้มล้างการปกครองที่มีเจ้ามหาชีวิตเป็นศูนย์กลางสำเร็จ สิ่งหนึ่งที่พรรคคอมมิวนิสต์ลาวต้องทำ คือปฏิรูปศาสนาพุทธแบบเดิมๆ นับถือกันให้เข้ากับลัทธิมาร์กซ์-เลนิน ที่รับอิทธิพลจากเวียดนามให้ได้

.

พร้อมกันนั้นในปี 1976 รัฐบาลลาว จัดตั้งองค์การพุทธศาสนาสัมพันธ์ลาว เป็นองค์ศาสนากึ่งการเมือง ที่รัฐบาลตรวจสอบการเผยแผ่ศาสนาพุทธอย่างใกล้ชิด ลาวจึงเป็นประเทศคอมมิวนิสต์ที่ให้สิทธิประชาชนนับถือศาสนา “พุทธ” ตลอดเวลากว่าเกือบ 40 ปีแห่งการเปลี่ยนแปลงการปกครอง บรรดาผู้นำได้ร่วมกับประชาชนเข้าวัด ฟังพระธรรมเทศนา และทำบุญในเทศกาลต่างๆ เสมอมา

.


7. อาหารและสินค้าที่ลาวราคาค่อนข้างสูง เมื่อเทียบกับฝั่งไทย นั่นเพราะของบางอย่างพวกเขาต้องนำเข้าจากต่างประเทศ และมีร่องรอยบางอย่าง ว่าสินค้าพวกนั้นมาจาก ไทยบ้าง เกาหลีใต้บ้าง และการขนส่งสาธารณะที่คาดว่า รถเมล์ หลายสิบคันได้รับการบริจาคจากประเทศญี่ปุ่น แต่เชื่อเหลือเกินว่า มีสิ่งหนึ่งที่รัฐบาลลาวเขาภาคภูมิใจในผลิตภัณฑ์นั่นคือ “เบยลาว” หรือเบียร์ลาว ซึ่งการไปเยือนเวียงจันทน์

.

เราจะได้เห็นตราสินค้าของ เบียร์ลาว อยู่ตามป้ายโฆษณาหรือบิลบอร์ดที่กระจายติดตั้งอยู่ทั่วทุกจุด “เบียร์ลาว เบียร์ของคนลาว คนจริงใจ” คือสโลแกนที่พันผูกกับแบรนด์นี้ที่มีมีส่วนเเบ่งการตลาดมากที่สุดในตลาดเบียร์ประเทศลาว ด้วยรสชาติสุดนุ่ม ดื่มง่าย(ควรต้องไปลิ้มรสเอง) ทั้งแบบลาร์เกอร์และเบียร์ดำ

.

ปัจจุบันเบียร์ลาวได้รับความนิยมไม่เฉพาะในประเทศลาว แต่ยังรวมถึงคนไทย และนักท่องเที่ยวชาวตะวันตกอีกด้วย นอกจากนี้อาหารที่เป็นที่นิยมของชาวลาวเวียงจันทน์ คือ ปิ้งไก่ และข้าวหลาม

.


8. มากบ้างน้อยบ้าง อุตสาหกรรมบันเทิงของเวียงจันทน์และลาว ยังอิงแอบอยู่กับไทย โดยจะเห็นป้ายคัตเอ้าต์นักแสดงไทยและต่างประเทศอยู่เป็นระยะ ในห้างสรรพสินค้าที่เวียงจันทน์ก็มีโรงภาพยนต์เมเจอร์ไปเปิดบริการแล้ว เท่าที่สังเกตด้วยสายตา หนังที่เข้าฉายจะมีทั้งหนังไทยและหนังจากฝรั่งตะวันตก แบบเดียวกับที่มีในเครือเมเจอร์ฝั่งไทย ราคาดูหนัง คำนวณแล้ว ก็ถูกแพงไม่ต่างกันนัก

.


9. ใครต่อใครต่างเข้าใจว่าภาษาอีสานกับภาษาลาวใกล้เคียงกัน แต่มีบางคำที่คนพูดและฟังภาษาอีสานออกร้อยเปอร์เซ็นอย่างผู้เขียนก็ตกใจ และไม่ได้ยินคนพูดมานาน เป็นคำโบร่ำโบราณที่คนแก่แถวบ้านพูด คนอายุต่ำกว่า 30 ปี น้อยคนจะพูดกันแล้ว เช่นหากขึ้นรถโดยสาร คนรถบอก ขอปี้แหน่ ! นั่นไม่ได้หมายความว่าเขาอยากมีสัมพันธ์สวาทกับคุณหรอกนะ เขาแค่ขอปี้ !!

.


10. บทเพลงรักไร้พรมแดน: เวียงจันทน์ เวียงใจ คือชื่อเพลงที่ถูกแต่งโดยณรงค์ โกษาผล (ลุงแนบ เพชรพิณทอง) ขับร้องโดย นพดล ดวงพร ทั้งสองท่านเป็นศิลปินอีสานผู้ล่วงลับ

.

เนื้อหาเพลงบอกเล่า ถึงความรักในต่างแดนเขตขันธ์ ที่แม่น้ำโขงขวางกั้น ระหว่างหนุ่มไทยกับสาวเวียงจันทน์ เป็นความสัมพันธ์ทางการฑูตเล็กๆ ผ่านความเป็นห่วงเป็นใยถามไถ่ แม้จะเป็นเรื่องรักๆใคร่ๆแต่ก็เป็นบทเพลงอมตะกินความหมายลึกซึ้ง

.

ยิ่งกับวันที่การพูดคุยเรื่องการเมืองในลาวถูกปรามต่อๆกันมาว่า อย่าให้อยู่ในบทสนทนา แม้จะได้รับรู้ถึงความรุนแรงของกฎหมายเกี่ยวกับความมั่นคงในลาวมาบ้าง แต่ผู้เขียนเชื่อว่าเราสามารถพูดคุยถามตอบเชิงข้อมูลได้ ตามความสนิทใจ

.

ส่วนประโยคประเภทไทย-ลาว เป็นบ้านพี่เมืองน้องนั้น ผู้เขียนที่มีบรรพบุรุษส่วนหนึ่งมาจากฝั่งขวาแม่น้ำโขง เห็นว่ามีคนทั้งสองฝั่งเขาใช้คำนี้อยู่จริงๆ แต่นั่นเป็นเพราะเราเป็นญาติและพี่น้องกันจริงๆ และบทสนทนาจะไม่แพร่งพรายออกไปไหนไกลเกินวงกินข้าว

.

โดยเฉพาะช่วงที่ความอ่อนไหวด้านเขตแดนรัฐและความรู้สึกร่วมของคนบนโลกออนไลน์รุนแรงเกินเยียวยา บางคราเราเริ่มเปลี่ยนเป็นคำว่า บ้านเจ้า บ้านข่อย

.

#theisaander #หนองคาย #เวียงจันทน์ #เวียงจันทน์เวียงใจ #สาธารณศึกษา #FeelTrip #เรียนรู้อะไรก็ได้ #เรียนรู้ที่ไหนก็ได้

ดูรูปเพิ่มเติม https://www.facebook.com/theisaander/posts/2361828937479801?__tn__=K-R

ขอบคุณข้อมูลประกอบจาก – manager

-คุณ hijack02 จากห้องศาสนา เว็บ pantip

308 views0 comments

Comments


bottom of page